Tatar federal milli-mädäni avtonomiyase, Evropa Sovetı häm Rossiyaneñ Töbäklär üseşe ministrlıgı 2011 elnıñ 28-30 aprelendä Kazan şähärendä Töbäk yaki azçılık telläre turındagı Evropa Xartiyase buença mäglümati seminar ütkärä. Çarada Rossiya häm çit ildän kilgän Evropa Sovetı ekspertları, Rossiya Töbäklär üseşe ministrlıgı väkilläre, Rossiyaneñ törle töbäklärennän tatar tele belgeçläre, galimnär, fän eşlekleläre katnaşaçak.
Töbäk yaki azçılık telläre turındagı Evropa Xartiyase 1992 elnıñ 5 noyabrendä Strasburgta kabul itelgän. 1992 elda Rossiya Xartiyane imzaladı (Rossiya prezidentınıñ 2001 elnıñ 22 fevralendä kabul itelgän 90nçı kararı). Xartiya nigezendä ilneñ törle töbäklärendä yaşäüçelärneñ tugan tellären saklap kalu, üsterü buença zur eş başkarılırga tieş. Läkin älegä Xartiya Rossiya Federasiyasendä ratifikasiyalänmägän. Çönki dokumentnı niçek bar, şulay kabul itkän oçrakta küp törle millät väkilläre yaşägän Rossiyadä böten azçılık tellärenä dä berdäy igtibar kürsätü mömkin bulmayaçak. Şuña kürä eş berniçä etapta dävam itäçäk. Bügen Evropa Sovetı ekspertları Rossiyadäge millätlär üzençälegen tikşerä. Alar ilneñ törle töbäklärendä bulıp, törle millät väkilläreneñ tormış-könküreşe, problemaları belän tanışırga ölgergän inde. Çirattagı utırışnı ütkärü urını itep alar Tatarstannı saylagan.
Kazandagı seminarnı Tatar federal milli-mädäni avtonomiyase oeştıra. Avtonomiya Sovetı Räise, Rossiya Däülät Duması deputatı Ildar Gıylmetdinov süzlärençä: «Töbäk yaki azçılık telläre turındagı Evropa Xartiyase Rossiyadä yaşäüçe barlık millät väkilläre öçen dä bik möhim dokument. Xartiyane ratifikasiyaläü bügenge şartlarda tugan telne saklau, öyränü, üsterü minimumınıñ garantiyase bulaçak».
Şunısın da bilgeläp ütärgä kiräk: Tatar federal avtonomiyase töbäklärdä tatar telen saklau, taratu buença külämle eş alıp bara. Avtonomiyaneñ eşe federal yugarılıkta da bäyalänä. Monıñ çirattagı kürsätkeçe – TFMMA Sovetı Räise I.Gıylmetdinovnıñ Xartiyane tormışka aşıru buença tözelgän «Rossiyadäge milli azçılık: tellärne, mädäniyatne, MMÇnı häm grajdanlık cämgıyaten üsterü» dip atalgan Berdäm Programmanıñ citäkçelek komitetına kertelüe.
Çaralar 28 apreldä Evropa Xartiyase buença mäglümati seminar belän başlanıp kitäçäk, dip xäbär itä Intertat.ru gazetasına avtonomiya väkilläre. Anda Rossiç Töbäklär üseşe ministrlıgınıñ milli azçılıklarnıñ xokukın yaklau buença eşçänlege, Xartiyane tormışka aşıru yulları, älege dokumentnı kabul itkän çit illär täcribäse turında söyläşener dip kötelä.
Seminardan soñ Tatar federal avtonomiyase kiñ cämägatçelekkä «Küñelem tele» proektın täkdim itäçäk. Älege proekt berniçä öleştän tora. Anıñ iñ külämlese – tatar telen öyränergä teläüçelär öçen ukıtu komplektı näşer itü. Komplekt 2 öleştän tora: tatar tele däreslege häm audiokurs. Seminarda çit töbäklärdän kilgän tatar tele belgeçlären älege däreslekne ukıtu prosessında kullanırga öyrätäçäklär. Çaradan soñ komplekt Rossiya töbäklärendäge tatar kitapxanälärenä, milli-mädäni üzäklärgä öläşenäçäk.
29 apreldä isä Evropa Sovetı ekspertlarınıñ eşçe törkeme üzeneñ 5nçe utırışın ütkäräçäk. Älege utırışta Rossiyadäge azçılık telläreneñ xokukıy statusı, Xartiyane tormışka aşırunıñ finans yagı turında fiker alışınır, dip kötelä.
Şulay uk kunaklar G.Tukaynıñ tuuına 125 tuluga bagışlangan Tugan tel forumında da katnaşaçaklar.
